“Lọ hoa đạn pháo” của tự vệ Ba Đình
Chắc chỉ có ở nước ta, giữa chiến tranh bom đạn, những mảnh vỡ máy bay của địch hay vỏ đạn pháo được chế tác thành những chiếc lược xinh xắn hay những chiếc lọ hoa cắm hoa hồng, hoa sen…theo mùa. Điều đó cho thấy một tâm hồn lạc quan, yêu cái đẹp, không sợ bất cứ vũ khí hủy diệt nào của quân dân Việt Nam. Bảo tàng Chiến thắng B.52 hiện đang trưng bày một số hiện vật thú vị như thế, đáng chú ý là chiếc lọ hoa làm bằng vỏ đạn pháo 100mm của tự vệ pháo phòng không Ba Đình.
Sau những thắng lợi năm 1971, bước vào Xuân Hè năm 1972, quân dân miền Nam mở cuộc tiến quân chiến lược lớn trên khắp chiến trường, gây cho Mỹ bất ngờ cả về hướng tiến công và quy mô chiến tranh. Chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh của Mỹ đứng trước nguy cơ sụp đổ. Để cứu vãn tính thế, đế quốc Mỹ phải dùng phần lớn hỏa lực của không quân và hải quân để “Mỹ hóa” trở lại chiến tranh ở miền Nam, đồng thời ném bom trở lại miền Bắc.
Quán triệt Nghị quyết Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 19, chống Mỹ cứu nước là nhiệm vụ hàng đầu của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta, Thành ủy Hà Nội xác định: Thành phố phải kết hợp chặt chẽ với các lực lượng của Trung ương và các tỉnh bạn, quyết giành thắng lợi từ những trận đánh đầu tiên. Trên tinh thần đó, Bộ Tổng Tham mưu quyết định cho Hà Nội thành lập 8 đại đội tự vệ tập trung, thoát ly sản xuất. Ở 4 huyện ngoại thành, mỗi huyện tổ chức một đại đội bộ binh tập trung, trang bị đủ súng đạn, làm nhiệm vụ cơ động chiến đấu trên địa bàn huyện. Trong nội thành, mỗi khu phố tổ chức một đại đội pháo cao xạ 100mm gồm 5 khẩu đội tăng cường cho hệ thống bắn máy bay tầm cao. Quân số các đại đội chủ yếu là công nhân của nhiều nhà máy, xí nghiệp tập trung lại. Riêng đại đội của khu phố Ba Đình do Xí nghiệp Đóng xe ca Hà Nội đảm nhiệm. Giám đốc và lãnh đạo xí nghiệp ưu tiên tập trung cán bộ, chiến sĩ tự vệ là quân nhân chuyển ngành và những người đã trải qua chiến đấu, phục vụ chiến đấu, biên chế vào đại đội. Đồng chí Phạm Đức Xuyên, cán bộ quân sự chuyên trách của Xí nghiệp làm Đại Đội trưởng. Đồng chí Phạm Đình Mịch, Bí thư Chi bộ Phân xưởng làm Chính trị viên. Xí nghiệp cũng đồng thời sắp xếp nhân lực phù hợp với các dây chuyền sản xuất bảo đảm kế hoạch Thành phố giao. Sau khi tổ chức, biên chế ổn định, Đại đội Pháo cao xạ 100mm của khu phố Ba Đình tập trung huấn luyện cấp tốc ở ngoại thành, do Đội huấn luyện của Bộ Tư lệnh Thủ đô và một số cán bộ của Sư đoàn Phòng không 361 phụ trách. Ngày 25/8/1972, tại Quần Ngựa, Đại đội Pháo cao xạ 100mm của khu phố Ba Đình làm lễ xuất quân, được bố trí ở khu vực ngoại vi Thành phố và đặt dưới sự chỉ huy tác chiến thống nhất của Sư đoàn Phòng không 361, đã góp phần làm cho lưới lửa phòng không bảo vệ Thủ đô thêm dày đặc.
Cuộc chiến đấu của quân dân Hà Nội và cả nước diễn ra ngày càng ác liệt. 11 giờ 45 phút ngày 20/12, Sở chỉ huy Thành phố nhận được điện của Cục Tác chiến: “Chiều và đêm nay địch sẽ đánh lớn bằng B.52 và cường kích vào Thủ đô Hà Nội”. Từ 19 giờ ngày 20/12 đến rạng sáng ngày 21/12 có đến 78 lần B.52 và hơn 100 lần máy bay cường kích ném bom vào Hà Nội, xen lẫn giữa các đợt B.52, hơn 20 lần chiếc F.111 và nhiều máy bay chiến thuật sục sạo, đánh phá trận địa tên lửa của ta nhưng chúng đã gặp phải hỏa lực tập trung và tầm thấp rất mạnh của bộ đội chủ lực và dân quân tự vệ.
Tự vệ pháo phòng không Ba Đình đã lập công xuất sắc trong trận đánh ngày 20/12/1972. Với 5 quả đạn do kíp trắc thủ Nguyễn Văn Trường – khẩu đội trưởng, dưới sự chỉ đạo tác chiến của Sở chỉ huy phòng không số 4 Yecxanh, đã kịp thời nổ súng bắn cháy 1 máy bay F.4 của địch khi chúng chưa kịp gây tội ác. Xác máy bay rơi ở huyện Ứng Hòa, Hà Tây (Nay là Hà Nội). Tự vệ Ba Đình đã dùng vỏ đạn này làm thành lọ hoa tặng Bộ Tư lệnh Thủ đô nhân dịp Đại hội mừng công chống chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ vào tháng 1/1973.
TRÚC ANH
